Een waardevolle steun aan de vorming
Een Stichting op naam van Michel Cremer is net opgericht als een mooi eerbetoon aan diegene die jarenlang, tot zijn pensioen in 1998, het hoofd was van de dienst gastro-enterologie en hepato-pancreatologie van het ULB Erasmus ziekenhuis. De Stichting heeft o.a. als doel de ontwikkeling van het onderwijs, van het onderzoek en van de klinische kwaliteit inzake de gastro-enterologie, met bijzondere aandacht voor de endotherapie. Professor Michel Cremer is een jaar geleden overleden (op 25 maart 2009) op 74 jarige leeftijd. Hij heeft sporen achtergelaten bij een ganse generatie van gastro-enterologen die hij heeft opgeleid. Gediplomeerd van de ULB in 1958 – op het moment dat de allereerste flexibele endoscopie door Hirchovitz werd uitgevoerd – begon Michel Cremer zijn carrière als internist in Brugmann, eerst onder de leiding van Pr Lambert, daarna van Jean-Jacques Desneux, pionier van de semi-rigide endoscopie en van de behandeling van digestieve bloedingen. ‘’ Wij beseffen niet hoeveel vooruitgangen in 50 jaar tijd zijn geboekt’’. Het kunnen lokaliseren van de plaats van de digestieve bloeding vooraleer de buik te openen, was toen iets heel bijzonders, legt Pr Jacques Devière uit. Hij is hoofd van het departement gastro-enterologie van het Erasmus ziekenhuis en heeft Michel Cremer als meester gehad. De flexibele endoscopie, toen nog in een pril stadium, werd met semi-rigide systemen uitgevoerd die in de ‘’slokdarm’’ werden geïntroduceerd. Naar aanleiding van het overlijden van Robert Desneux door een ongeval, grijpt Michel Cremer zijn kans om in deze evolutie een rol te spelen. Zo werd hij heel snel één van de wereldwijde pioniers inzake de endoscopie van de galpancreas of cholangiopancreatografie. Hij is één van de eerste die de opacificatie van de galweg heeft uitgevoerd. Dit was een revolutie in het behandelen van deze pathologieën. In die tijd gebeurde dat enkel door een paar bijzonder talentvolle personen, vertelt Pr Devière. Bijvoorbeeld, de galstenen, die de oorzaak waren van geelzucht en koorts, veroorzaakten een sterftecijfer van ongeveer 40% in de jaren 60 omdat hun behandeling chirurgisch was. Men wachtte toen dat het voorbij ging. Dit gebeurde in dramatische omstandigheden…. Vandaag de dag is het sterftecijfer minder dan 2%. Men behandelt de chronische pancreatitis en de galstenen. Men pakt galtumoren aan en men doet pre-operatieve drainage. Men draineert doorheen de maag alle ophopingen die zich errond bevinden…
Michel Cremer heeft ook in januari 1974 de eerste therapeutische galbehandeling in België uitgevoerd – een gal sfincterotomie. Dit gebeurde pas 4 maanden na deze eerste wereldwijde première die door een Duitser en een Japanner werd uitgevoerd. Zijn school voor endoscopie in Brugmann, al heel bekend, kreeg toen nog een grotere reputatie. Daarna, vanaf het begin van de Stichting van het Erasmus ziekenhuis in 1977, richtte Michel Cremer het medisch chirurgisch departement van gastro-enterologie op, samen met zijn rechterhand Jean-Pierre Lambilliote, hoofd van de gastro in Brugmann. Het was toen best revolutionair om chirurgen en artsen te willen laten samenwerken om dezelfde patiënten te behandelen. Michel Cremer besloot om zijn school voor endoscopie te verplaatsen van Brugmann naar Erasmus, waar er zich een wachtdienst, een dienst intensieve zorgen en een dienst gastro-enterologie bevonden.
Medische chirurgische samenwerking
Een flinke veertigtal artsen werken op vandaag in het departement, één van de belangrijkste in België, buiten de KUL. Samen beheren ze de diensten endoscopie, hepatologie van digestieve chirurgie en gastro-enterologie. ‘’Een van de bijzonderheden inzake de ontwikkeling van de dienst, is ook om de eerste te zijn geweest op wereldniveau om endoscopisch de alvleesklierziekten te behandelen, vertelt Jacques Devière verder. Dankzij Michel Cremer zijn de eerste pancreas sfincterotomieën in 1976 uitgevoerd, maar ook de eerste drainages van cysten via de wand van het spijsverteringskanaal, al in 1980. Men moest toen moed hebben om deze operatie uit te voeren omdat wij toen niet dezelfde apparatuur hadden dan nu. Daardoor is onze School een wereldwijd referentiecentrum gebleven inzake de behandeling van de chronische pancreatitis, een inflammatoire en littekenvormende ziekte van de alvleesklier. Voor deze ziekte bestaan chirurgische en medische of endoscopische behandelingen. Op het gebied van de endoscopische behandeling zijn wij, dankzij Michel Cremer, de pioniers geweest. Daarnaast heeft Michel Cremer het slim gespeeld door de dienst te openen voor andere disciplines (digestieve oncologie, hepathologie, voeding) die zoals de endoscopie belangrijk zijn.’’ Hij heeft me ook nog geholpen om het onderzoekslaboratorium voor de gastro-enterologie op te richten. Dit laboratorium is verbonden aan de diensten cultaires. Het is een laboratorium voor fundamenteel en translationnelle onderzoek, vertelt in alle vertrouwen zijn opvolger als hoofd van de dienst gastro-enterologie en hepato-pancreatologie van het Academisch ziekenhuis van de ULB, op het Erasmus Campus. Na zijn pensioen heeft Michel Cremer gedurende een paar jaar vrijwillig zijn passie verdergezet in de dienst, die hem op het moment van zijn vertrek een schilderij heeft geschonken. Zijn overlijden, vorig jaar, heeft een enorme leegte bij zijn vrienden achtergelaten en ook veel emotie teweeggebracht bij zijn medewerkers en leerlingen uit alle uithoeken van de wereld. ’’Wij hebben beslist om een Stichting op zijn naam op te richten omdat er, op internationaal niveau, mensen waren die wat geld wilden geven. Hij had “live” onderwijs en cursussen gemaakt, die wij elk jaar in juni organiseren, met alle voorzichtigheid en ethiek die erbij horen t.o.v. de patiënt, ter gelegenheid van ons ‘’gastro-enterology and endotherapy’’ congres waarop bijna 1000 deelnemers van de hele wereld aanwezig zijn. Het oprichten van deze Stichting was dus de wil van de hele dienst, die sterk aan hem gehecht was.
Het doel van deze Stichting is de ontwikkeling van het onderwijs, van het onderzoek en de klinische kwaliteit inzake gastro-enterologie, met een bijzondere aandacht voor de endotherapie. Dit brede doel maakt het mogelijk om o.a. beurzen toe te kennen aan artsen in opleiding – blijkbaar talrijk om zich bij ons te komen specialiseren, om een of andere prijs uit te reiken voor onderzoekswerken en om in de functionerings- en personeelskosten tussen te komen. Op termijn zou de Stichting kunnen helpen om een onderwijscentrum te ontwikkelen inzake de gastro-enterologie en de endotherapie. In eerste instantie zouden deze cursussen kunnen plaatsvinden in lokalen die in het ziekenhuis ter beschikking zijn. Maar, waarom zouden wij op middellange termijn geen structuur, met een redelijke dimensie, kunnen uitbouwen die hoofzakelijk bestemd zou zijn voor dit soort onderwijs. Dergelijke structuur zou ook de evaluatie van nieuwe technieken en van theoretische opleidingen kunnen doen, en zelfs de preklinische evaluaties van nieuwe behandelingen. Iets waar zijn leerling, Pr Jacques Devière, al van droomt.
Opgesteld door : ” Thierry Goorden ”
